Νέο εκτελεστικό διάταγμα του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την αστεγία

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψε χθες Πέμπτη ένα νέο εκτελεστικό διάταγμα που καλεί τις πολιτείες και τους δήμους να διαλύσουν τους καταυλισμούς αστέγων και να μεταφέρουν τους κατοίκους τους σε κέντρα θεραπείας. Αυτή η απόφαση έχει προκαλέσει ανησυχία στους υπερασπιστές των δικαιωμάτων των αστέγων, οι οποίοι προειδοποιούν ότι θα επιδεινώσει την κατάσταση.

Το διάταγμα αναθέτει στην υπουργό Δικαιοσύνης Παμ Μπόντι να ανατρέψει νομικά προηγούμενα σε πολιτειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο και να υποστηρίξει τοπικές πρωτοβουλίες για τη διάλυση αυτών των κατασκηνώσεων. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πώς θα μπορέσει η κ. Μπόντι να υλοποιήσει αυτές τις αλλαγές.

Η απόφαση αυτή έρχεται μετά από μια απόφαση του ομοσπονδιακού Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2024 που επέτρεψε στους δήμους να απαγορεύουν τις κατασκηνώσεις αστέγων. Η Εθνική Συμμαχία για τους Άστεγους εξέφρασε την αντίθεσή της στο νέο διάταγμα, τονίζοντας ότι υπονομεύει τα νομικά δικαιώματα προστασίας των ατόμων που ζουν στον δρόμο ή αντιμετωπίζουν ψυχικές παθήσεις.

Σύμφωνα με τη συμμαχία, η κυβέρνηση Τραμπ έχει «ανησυχητικό ιστορικό» όσον αφορά την παραβίαση αστικών δικαιωμάτων και διαδικασιών. Προειδοποίησαν ότι αυτό το μέτρο μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της κρίσης αστεγίας στη χώρα.

Στο εκτελεστικό διάταγμα αναφέρεται ότι οι κάτοικοι των καταυλισμών πρέπει να μεταφέρονται σε κέντρα ψυχικής υγείας ή αποκατάστασης ουσιών. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σχέδια για την επέκταση αυτών των υπηρεσιών ούτε προτάσεις σχετικά με τη μακροπρόθεσμη στήριξη φθηνής στέγασης.

Το 2024 υπολογίστηκε ότι οι άστεγοι στις ΗΠΑ ξεπερνούσαν τους 770.000 ανθρώπους, αριθμός αυξημένος κατά 18% σύμφωνα με το διυπηρεσιακό συμβούλιο για την αστεγία (Interagency Council on Homelessness). Από αυτούς, περίπου το 36% ζούσε στους δρόμους ή σε αυτοκίνητα.

Ο Εθνικός Κέντρο Νομικής Βοήθειας στους Άστεγους προειδοποίησε πως αυτό το εκτελεστικό διάταγμα μαζί με περικοπές στον προϋπολογισμό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του αριθμού των άστεγων ανθρώπων στη χώρα μας. Επιπλέον τόνισε πως η υποχρεωτική μεταφορά στα κέντρα θεραπείας είναι «ανήθικη» και «παράνομη», καθώς δεν εξασφαλίζει στέγη γι’ αυτούς που χρειάζονται βοήθεια.

Kάποιες οργανώσεις θεωρούν πως αυτή η νέα πολιτική μπορεί στην πραγματικότητα να ποινικοποιήσει την αστεγία αναγκάζοντας ανθρώπους μακριά από δημόσιες περιοχές χωρίς καμία εγgarαφή στήριξης προς αυτούς.

Mελέτες δείχνουν πως η κρίση της αστεγίας ξεκίνησε όταν πολλά ψυχιατρικά ιδρύματα έκλεισαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 και ’70 χωρίς επαρκή χρηματοδότηση ώστε οι άνθρωποι αυτοί να λάβουν σωστή φροντίδα στην κοινότητα.
Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν τη σοβαρή έλλειψη οικονομικών κατοικιών καθώς επίσης και τις περικοπές στα κοινωνικά προγράμματα που προσφέρουν πρόσβαση σε στεγάσεις μέσω κρατικών επιχορηγήσεων.

Tο εκτελεστικό διάταγμα δίνει επίσης προτεραιότητα στη χρηματοδότηση πόρων προς πόλεις που εφαρμόζουν απαγόρευσης στις δημόσιες κατασκηνώσεις καθώς επίσης περιορίζει τα κονδύλια δημιουργίας χώρων ελεγχόμενης χρήσης ουσιών.