Ο τίγρης της Ασίας: Μια νέα πρόκληση για την Ευρώπη

Το ασπρόμαυρο κουνούπι Aedes albopictus, γνωστό ως τίγρης της Ασίας, που εισήχθη στην Ευρώπη στα μέσα της δεκαετίας του 1990, έχει ξεκινήσει να προκαλεί ανησυχίες στους ευρωπαϊκούς κύκλους σχετικά με πιθανούς νέους επιδημικούς κίνδυνους. Η φετινή αύξηση των περιπτώσεων που σχετίζονται με τη chikungunya (τσικουνγκούνια) και τον δάγκειο πυρετό σε πολλές περιοχές της Γαλλίας και Ιταλίας υποδεικνύει ότι οι φόβοι για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής αρχίζουν σταδιακά να επαληθεύονται.

Συγκεκριμένα, μέχρι τις 8 Οκτωβρίου 2025 έχουν αναφερθεί 700 εγχώρια κρούσματα τσικουνγκούνιας στη Γαλλία και 353 στην Ιταλία. Αυτά τα περιστατικά προέρχονται από περισσότερες από 68 εστίες στη Γαλλία και τέσσερις στην Ιταλία. Το κουνούπι τίγρης είναι ένας σημαντικός φορέας αυτών των δύο ασθενειών, καθώς τσιμπά κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας σε εξωτερικούς χώρους, γεγονός που το καθιστά κορυφαίο παράγοντα κινδύνου για νέα κρούσματα.

Είναι ενθαρρυντικό ότι η Ελλάδα παραμένει εκτός του χάρτη των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού και τσικουνγκούνιας, πιθανώς λόγω μειωμένων ταξιδιωτικών αφίξεων από περιοχές όπου οι νόσοι αυτές είναι ενδημικές. Ωστόσο, η χώρα δεν απέφυγε έναν αριθμό μολύνσεων από τον ιό του Δυτικού Νείλου (ΙΔΝ), αν και όχι στον ίδιο βαθμό έντασης όπως προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΔΥ έως την ίδια ημερομηνία καταγράφηκαν οκτώ θάνατοι και συνολικά 93 περιπτώσεις ΙΔΝ στη χώρα μας.

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι ο πρώιμος καύσωνας στο τέλος του περασμένου Ιουνίου ίσως αποδιοργάνωσε την αλυσίδα μετάδοσης μεταξύ των κουνουπιών και των πτηνών που μεταδίδουν τον ΙΔΝ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα πτηνά να μην είναι φορείς μόλυνσης προς τα κουνούπια. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι το τέλος Ιουλίου δεν είχαν συλλεχθεί δείγματα θετικά στον ΙΔΝ.

Η Sandra Gewehr, διευθύντρια R&D στην εταιρεία Οικοανάπτυξη και πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Καταπολέμησης Κουνουπιών (EMCA), σχολιάζει πως «στην περίπτωση του Δυτικού Νείλου η μετάδοση συμβαίνει μέσω ενός κοινού είδους κουνουπιού – Culex pipiens – το οποίο αναπαράγεται τόσο στην Ελλάδα όσο σχεδόν σε όλο τον κόσμο».Σημαντική είναι η διαφορά με τις ασθένειες chikungunya και δάγκειο πυρετό όπου ο κύριος διαβιβαστής τους στις ευρωπαϊκές χώρες είναι το Aedes albopictus.

Η επαναλαμβανόμενη εμφάνιση αυτών των νόσων στις γείτονές μας προκαλεί ανησυχία στους επιστήμονες σχετικά με την υγειονομική κατάσταση στην περιοχή.Η Gewehr επισημαίνει περαιτέρω ότι «η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη καθώς οι δύο αυτές ασθένειες μπορούν να μεταδοθούν άμεσα μεταξύ ανθρώπων μέσω μολυσμένων κουνουπιών».

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας έρχεται από το κουνούπι τίγρης—μια δύσκολη περίπτωση λόγω των συνθηκών αναπαραγωγής τους κυρίως σε ιδιωτικούς χώρους. Οι προσπάθειες καταπολέμησης απαιτούν ενεργή συμμετοχή όλων μας!

“O λόγος εμφάνισης αυτού του αυξανόμενου αριθμού περιπτώσεων CHIK и DEN οφείλεται κυρίως στις μαζικές μετακινήσεις ταξιδιωτών,” ανέφερε η Άννα Παπά-Κονιδάρη από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προσθέτοντας πως “οι αλλαγές στο οικοσύστημα λόγω κλιματικής αλλαγής ευνοούν επίσης τη διάδοση αυτού του τύπου.” Για την Κεντρική Μακεδονία σημείωσε πως πρόσφατο καλοκαίρι ήταν αρκετά ήρεμο με λιγοστά περιστατικά ουσιαστικά καλώντας όλους να παραμείνουμε σε εγρήγορση για τη χρονιά που έρχεται.”