Capital Economics: Δύσκολα θα αποφύγει την επιβολή capital controls η Τουρκία

H Capital Economics ξανά… επισκέπτεται σε άλλη μία έκθεσή της την πολύ άσχημη οικονομική θέση της Τουρκίας, τη στιγμή που οι διεθνείς επενδυτές συνεχίζουν να “χωνεύουν” και να αποτιμούν στα χαρτοφυλάκιά τους το σοκ της καθαίρεσης του κεντρικού τραπεζίτη. Όπως επισημαίνει πολύ δύσκολα, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα μπορέσει η χώρα να αποφύγει την επιβολή capital controls.

Η αλλαγή στο “τιμόνι” της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα ανησυχητική με φόντο την πολύ άσχημη θέση του ισοζυγίου πληρωμών της χώρας, τη μεγάλη εξάρτηση από τις εισροές ξένων κεφαλαίων και τα… εξαντλημένα πλέον συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας. Εάν η φυγή κεφαλαίου επιμείνει τις επόμενες εβδομάδες, οι Αρχές της Τουρκίας ενδέχεται τελικά να αναγκαστούν να καταφύγουν σε περιορισμούς εισαγωγών ή σε ελέγχους κεφαλαίου.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές της Τουρκίας παραμένουν υπό πίεση, η τουρκική λίρα συνεχίζει να δέχεται πιέσεις στα ιστορικά χαμηλά που την έστειλε η “βουτιά” του προηγουμένου διημέρου, ενώ τα spread των ομολόγων σε δολάρια έχουν διευρυνθεί και οι αποδόσεις των 10ετώς κρατικών ομολόγων κινούνται πάνω από το 18% και σε υψηλά δύο ετών.

Η στροφή μακριά από την ορθόδοξη χάραξη πολιτικής, όπως επισημαίνει ο οίκος, θα ήταν ιδιαίτερα ανησυχητική, δεδομένης της πολύ άσχημης και επικίνδυνης θέσης του ισοζυγίου πληρωμών της Τουρκίας. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ανήλθε στο 5,1% του ΑΕΠ πέρυσι, καθώς οι τουριστικές εισπράξεις μειώθηκαν και η ισχυρή ανάκαμψη το δεύτερο εξάμηνο του 2020 ενίσχυσε τις εισαγωγές. Η Τουρκία διαθέτει επίσης μεγάλα βραχυπρόθεσμα εξωτερικά χρέη, ύψους 190 δισ. δολ. ή 26,7% του ΑΕΠ, με σχεδόν το μισό από αυτά να οφείλεται από τράπεζες. Όλα αυτά κάνουν την Τουρκία να εξαρτάται από τις εισροές κεφαλαίων και την κάνει ευάλωτη σε αυστηρότερους όρους εξωτερικής χρηματοδότησης.

Η εικόνα φαίνεται ακόμη πιο ανησυχητική όταν τοποθετηθεί στο πλαίσιο των εξαντλημένων αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος της Τουρκίας, τονίζει η Capital Economics. Τα αποθεματικά ανέρχονται σε 95,7 δισ. δολάρια ή περίπου το ήμισυ του βραχυπρόθεσμου εξωτερικού χρέους. Τα αποθεματικά εξαντλήθηκαν κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους καθώς η κεντρική τράπεζα παρενέβη για να στηρίξει τη λίρα.

H Τουρκία μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή εκτός των capital controls
Επιπλέον, τα ακαθάριστα αποθεματικά της Τουρκίας “παραμορφώνονται” από τις καταθέσεις σε ξένο νόμισμα των εμπορικών τραπεζών που διατηρούνται στην κεντρική τράπεζα, στο πλαίσιο του “μηχανισμού επιλογής αποθεματικών” που επιτρέπει στις τράπεζες να διατηρούν το ξένο συνάλλαγμα ως απαιτούμενα αποθεματικά έναντι υποχρεώσεων σε λίρες Τουρκίας. Αυτά ενισχύουν τα περιουσιακά στοιχεία σε ξένο νόμισμα της κεντρικής τράπεζας καθώς και τις υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα. Αφαιρώντας ωστόσο αυτά τα αποτελέσματα, τα καθαρά αποθεματικά ανέρχονται στα 11 δισ. δολάρια, τα χαμηλότερα από το 2003!

Η κατάσταση του ισολογισμού της κεντρικής τράπεζας φαίνεται ακόμη χειρότερη μετά τον υπολογισμό των swaps ξένου συναλλάγματος. Η τράπεζα έχει συνάψει συμβάσεις ανταλλαγής με εμπορικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με τις οποίες επιτρέπεται η πώληση της λίρας με αντάλλαγμα δολάρια με τη συμφωνία να πωλήσουν στη συνέχεια δολάρια με την προθεσμιακή συναλλαγματική ισοτιμία κατά τη λήξη. Αυτοί οι “μηχανισμοί” των swaps αποτελούσαν βασικό στοιχείο του οπλοστασίου της κεντρικής τράπεζας για την υπεράσπιση της λίρας πέρυσι και, ενώ έχουν περιοριστεί πρόσφατα, εξακολουθούν να ανέρχονται σε περισσότερα από 53 δισεκατομμύρια δολάρια.

Τα swaps αυτά δημιουργούν μια πρόσθετη πηγή έκθεσης στην υποτίμηση της λίρας, όπως επισημαίνει η Capital Economics. Εάν οι εμπορικές τράπεζες δεν είναι πλέον πρόθυμες να παράσχουν δολάρια στην κεντρική τράπεζα για να μετακυλήσουν αυτές τις πράξεις ανταλλαγής, τα εξαντλημένα αποθέματα συναλλάγματος σημαίνουν ότι θα αναγκαστεί να αποκτήσει ξένο νόμισμα στην αγορά spot – ασκώντας ακόμη μεγαλύτερη πίεση στη λίρα, όπως εξηγεί ο οίκος.

Η “μεγάλη εικόνα” συνεπώς είναι, όπως καταλήγει η Capital Economics, ότι η κακή εξωτερική θέση σημαίνει ότι κάθε προσπάθεια της κεντρικής τράπεζας να υπερασπιστεί τη λίρα δεν μπορεί να διατηρηθεί για πολύ. Οι πιο “σφιχτές” νομισματικές συνθήκες θα μπορούσαν να βοηθήσουν και η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να επανέλθει στον “διάδρομο” επιτοκίων για να σφίξει την πολιτική και να “αποφύγει” έτσι τον Ερντογάν. Αυτό θα επέτρεπε να αυξηθούν τα επιτόκια έως και 23,50%, από 19,00% τώρα.

Το ανώτατο όριο των Αρχών της χώρας για την επιβολή capital controls ή / και περιορισμών στις εισαγωγές φαίνεται να είναι υψηλό, αλλά η κατάσταση στην Τουρκία είναι τώρα τόσο άσχημη, δύσκολη και επικίνδυνη, που μπορεί να μην έχουν άλλη επιλογή από το να στραφούν σε τέτοια μέτρα εάν η φυγή κεφαλαίων επιμείνει, έτσι ώστε να αποφευχθεί μία “σοβαρή” κρίση του ισοζυγίου πληρωμών.