08/12/2025

Διάσωση και Ανάδειξη του Ιστορικού Ναού του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά στην Πλάκα: Ένα Πολιτιστικό Εγχείρημα από το ΥΠΠΟ

Το Υπουργείο Πολιτισμού προχωρά στη στερέωση, συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη του ιστορικού Ναού του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά, στην Πλάκα. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα βυζαντινά μνημεία των Αθηνών, που δεσπόζει στη γειτονιά της Ακρόπολης και συνδέεται, σύμφωνα με την παράδοση, με την οικογένεια του αυτοκράτορα Μιχαήλ Α’ Ραγκαβέ. Το έργο αφορά στην αποκατάσταση

Αποκατάσταση του Ναού Αγίου Νικολάου Ραγκαβά στην Πλάκα

Το Υπουργείο Πολιτισμού προγραμματίζει εργασίες για τη στερέωση, συντήρηση και αποκατάσταση του ιστορικού Ναού του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά, ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή της Πλάκας. Ο ναός αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά παραδείγματα βυζαντινής αρχιτεκτονικής που διασώζεται στις Αθήνες και έχει άμεση σύνδεση με την οικογένεια του αυτοκράτορα Μιχαήλ Α’ Ραγκαβέ σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές. Οι εργασίες περιλαμβάνουν την απο restoration, τη συντήρηση των διακοσμητικών στοιχείων και τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.

Άποψη του Ναού σε φωτογραφία από F.Boissonnas 1903-1923

Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ανέφερε σχετικά: «Ο Ναός του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά είναι ένα σπουδαίο βυζαντινό μνημείο της πρωτεύουσας μας που μαρτυρά τη συνεχιζόμενη καλλιτεχνική και πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μέσα στο χρόνο. Βρίσκεται εντός της προστατευτικής ζώνης γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης και η ανάδειξή του προσθέτει σημαντικά στοιχεία στη συνολική πολιτιστική διαδρομή της περιοχής.»

Ιστορία και αρχιτεκτονική δομή

Ο ναός βρίσκεται στη συμβολή των οδών Πρυτανείου και Επιχάρμου και ιδρύθηκε περίπου στα μέσα του 11ου αιώνα. Διαπιστώνονται τέσσερις βασικές οικοδομικές φάσεις: 1.Ο πρώτος ναός (11ος αιώνας) – σταυροειδής με τρούλο 2. Η αναδιαμόρφωση της ανατολικής πλευράς (τέλη 17ου αιώνα) 3. Επεκτάσεις το 19ο αιώνα συμπεριλαμβανομένου παρεκκλησίου αφιερωμένου στην Αγία Παρασκευή καθώς επίσης δυτικής αίθουσας 4. Προσθήκη κωδωνοστασίου μετά το έτος 1917.

Ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Ραγκαβά από ψηλά

Εργασίες απο restoration & Συντήρηση

Aπό το 1979 έως το 1980 πραγματοποιήθηκε μερική απο Restoration στη βυζαντινή μορφολογία τμήματος της βόρειας όψης καθώς επίσης σχεδόν πλήρης απο Restoration στον οκταγωνικό τρούλο τύπου Αθηνών. Αυτές οι διαδικασίες αποκάλυψαν μια εγχάρακτη επιγραφή σε κιονίσκο που σχετίζεται με τον Λέοντα Ραγкаβά χρονολογούμενη μετά τα μέσα του 11ου αιώνα.

Tην περίοδο μεταξύ1999-2000 οργανώθηκαν παρεμβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο ενώ μικρότερες επισκευές στις στέγες πραγματοποιήθηκαν το διάστημα μεταξύ των ετών2007-2017 για την αντιμετώπιση εισροής νερού.

Pαμπάνιες ανάγκης καταγράφηκαν για τον θόλο λόγω ζημιών που προκάλεσε κεραυνός το2016 ενώ υπάρχουν ζωγραφικοί διάκοσμοι δημιουργημένοι σε μεταγενέστερες εποχές αλλά με αρκετές αξιακές παραστάσεις ανάμεσα τους.

Sχετικά με την κατάσταση διατήρησης παρατηρούνται προβλήματα όπως οι σεισμικές επιβαρύνσεις αλλά κυρίως δομικά ζητήματα λόγω υγρασίας ή γήρανσης υλικών καθώς η υπάρχοντων ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων είναι εξαιρετικά απαρχαιωμένες.

Eργασίες Παρέμβασης

Η πρόταση έργων περιλαμβάνει μέτρα στατικής ενίσχυσης μαζί με τη συντήρηση των πολύτιμων εσωτερικών στοιχείων καθώς θα γίνει επίσης επέμβαση στο περιβάλλον ώστε να αντιμετωπιστούν ζητήματα υγρασίας αλλά κι άλλες φθορές απειλώντας την ακεραιότητα τόσο δομών όσο κι αισθητικού χαρακτήρα τους .Οι ηλεκτρομηχανικές απαραίτητες υπηρεσίες θα εξεταστούν διεξοδικά ώστε να καλύψουν τις σύγχρονες απαιτήσεις όπως ύδευση , φωτισμό , θέρμανση .