25/06/2025

Φαρμακονήσι – Γη Ελληνική

farmakonisi

Η έκτασή του δεν ξεπερνά τα 4 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μέγιστο υψόμετρο της είναι 106 μέτρα.

Γνωστή από την αρχαιότητα και ως Φαρμακούσα, η νήσος σύμφωνα με το θρύλο πήρε το όνομα της εξαιτίας των πάμπολλων θεραπευτικών βοτάνων που φύονται στην επιφάνεια της. Λέγεται πως ο Ιπποκράτης επισκεπτόταν συχνά το νησί για να συλλέξει βότανα, όπου και τα χρησιμοποιούσε ως φάρμακα. Τα Φαρμακονήσι κατοικήθηκε από την προϊστορική ακόμα περίοδο και τούτο μαρτυρείται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στην περιοχή.

Οι Κώες θρυλούν πως ο Ιπποκράτης μάζευε βότανα από το νησί, πάνω στο οποίο υπάρχει η βάση αρχαίου ναού κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Ανήκε στη μικρή νησιωτική ομάδα των λεγόμενων μιλησιακών νησιών, που είχαν συμπεριληφθεί στην επικράτεια της Μιλήτου, για την ελεύθερη και ασφαλή διέξοδό της στον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου. Επιφανειακά ευρήματα, θραύσματα πήλινων αγγείων και λίθινα εργαλεία δείχνουν ότι η νησίδα κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική περίοδο. Στο ύψωμα Άγιος Γεώργιος, που δεσπόζει και ελέχει τις θαλάσσιες διαδρομές, διατηρούνται δύο πύργοι. Από τον όρμο των Θόλων, το κύριο φυσικό λιμανάκι του νησιού, έως την Παλιόμαντρα υπάρχουν ίχνη κτισμάτων και ψηφιδωτών δαπέδων της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου.

Χρονολογία ορόσημο για την ιστορία του νησιού είναι το 74 μ.Χ. Τότε ήταν που κρατήθηκε αιχμάλωτος από τους πειρατές απαγωγείς του ο Ιούλιος Καίσαρας και για 38 ημέρες παρέμεινε κρατούμενος στο νησί. Οι πειρατές από την Κιλικία δίχως να γνωρίζουν ποιον ακριβώς εύπορο Ρωμαίο αιχμαλώτισαν, έπειτα από την απόδοση των λύτρων και την ελευθέρωση του ,πλήρωσαν τούτη την αφελή πράξη με την ίδια τους τη ζωή.

Κατά τη μάχη της Λέρου το 1943, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το Φαρμακονήσι χρησίμευσε σαν προγεφύρωμα και σταθμός ανασύνταξης των γερμανικών δυνάμεων.Οι τελευταίοι κάτοικοι έφυγαν το 1974. Βοσκοί διατηρούν κοπάδι πάνω στο νησί με κατσίκια από την Κάλυμνο. Πιθανώς ιδιοκτησιακά να ανήκει σε Καλύμνιους, αν και είναι πολύ πιο κοντά στη Λέρο. Τη νύχτα των Ιμίων (1996) θεωρήθηκε από τους ελληνικούς στρατιωτικούς κύκλους σαν επικίνδυνο για κατάληψη από τους Τούρκους, λόγω της ικανοποιητικής έκτασής του για αγκίστρωση ξένων δυνάμεων. Περιφρουρήθηκε από πολεμικό πλοίο, το οποίο εκτελούσε κύκλους γύρω από το νησί. Αναφορές βρίσκουμε στα κείμενα του ναυάρχου Λυμπέρη για τη βραδιά της κρίσης. Οι στρατιωτικοί πάντως ζήτησαν τη φύλαξή του όχι μόνο από πλοίο αλλά και με επίγειες δυνάμεις. Το σίγουρο είναι ότι το Φαρμακονήσι πλέον φρουρείται. Δημιουργούνται συχνά επεισόδια από υπαιτιότητα της τουρκικής πλευράς, με υπερπτήσεις πολεμικών αεροσκαφών, διακίνηση μεταναστών και ναυτικές προκλήσεις. Η σημαντικότερη ναυτική πρόκληση έγινε στις 27 Απριλίου του 1997 , ημέρα Κυριακή κατά την οποία στην Ελλάδα εορτάζεται το Άγιο Πάσχα.

Οι εποχές των πειρατών πέρασαν πλέον στο παρελθόν και τις θέσεις τους έχουν πάρει οι λαθροδιακινητές μεταναστών και προσφύγων. Το νησί όντας μόλις 6 ναυτικά μίλια από τα παράλια της Μικράς Ασίας προσεγγίζεται σχετικά εύκολα από τις απέναντι ακτές και το θέαμα ταλαιπωρημένων ανθρώπων να μοχθούν να αποβιβαστούν στις ακτές, είναι συχνό τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία. Για τούτο το λόγο το Φαρμακονήσι πολλές φορές πρωταγωνιστεί, δυστυχώς αρνητικά, στα δελτία ειδήσεων, ως τόπος ναυαγίων με θύματα μετανάστες.

9 φουρτουνιασμένα ναυτικά μίλια χωρίζουν το Φαρμακονήσι από το απέναντι Αγαθονήσι

Για πολλά χρόνια στο νησί ζούσαν άνθρωποι είτε από τη γειτονική Λέρο είτε από την Κάλυμνο, οι οποίοι διατηρούσαν τα αμνοερίφια τους και ελάμβαναν μια μικρή οικονομική ενίσχυση από το κράτος. Οι παλιοί θα σου μιλήσουν για σκληρούς στην όψη και στην ψυχή ερημίτες, με τεράστια αγάπη προς την πατρίδα. Τα ημιάγρια κατσίκια του Φαρμακονησίου μοιάζουν να προσαρμόστηκαν άψογα στις ακραίες συνθήκες του νησιού και ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα επισκέπτεται ο Καλύμνιος ιδιοκτήτης τους. Πλέον το νησί κατοικείται μόνο από ενστόλους και είναι άψογα φυλασσόμενο. Μπορεί τα γειτονικά F16 να περνούν πολλές φορές πάνω απ΄τα κεφάλια των φυλάκων και οι προκλήσεις να είναι αρκετές, όμως ουδείς πτοείται. Για τη Φαρμάκω, που λένε οι νησιώτες, δεν υπάρχει ακτοπλοϊκή σύνδεση, παρά μόνο κάποια ναυλωμένα δρομολόγια για τις ανάγκες του Ελληνικού στρατού.

Η πολυπόθητη νησίδα προστατεύεται από ανθρώπους, οι οποίοι πραγματικά φυλούν Θερμοπύλες. Μια τραχιά γωνιά της πατρίδος μας που μυρίζει κέδρο και αλμύρα. Εκεί όπου κυμάτιζε, κυματίζει και θα συνεχίσει να κυματίζει η γαλανόλευκη.