Απειλές από Αμερικανικές Φαρμακευτικές στο Ηνωμένο Βασίλειο

Οι φαρμακευτικοί κολοσσοί των ΗΠΑ απειλούν με «κλείσιμο» των δραστηριοτήτων τους στο Ηνωμένο Βασίλειο, εάν η κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ δεν υποχωρήσει στις απαιτήσεις τους για αυξημένες αμοιβές από το NHS. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Λονδίνο,Γουόρεν Στίβενς,μεταφέρει αυτή την προειδοποίηση — και όχι κάποιος εκπρόσωπος επιχειρηματικού συμφέροντος αλλά ο επίσημος διπλωμάτης της Ουάσινγκτον.

Η παρέμβαση αυτή έχει σαφή πολιτική διάσταση, παρά την οικονομική της φύση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ουσιαστικά ζητούν από τη Βρετανία να αναθεωρήσει το σύστημα τιμολόγησης φαρμάκων ώστε να καταστεί πιο «ελκυστική» για τις αμερικανικές επενδύσεις. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερα για τα ίδια φάρμακα προκειμένου να ικανοποιούνται οι κερδοφόρες επιδιώξεις των φαρμακοβιομηχανιών. Ο πρέσβης δήλωσε ξεκάθαρα ότι αν δεν γίνουν αλλαγές στην πολιτική του NHS, «οι εταιρείες θα εγκαταλείψουν». Αυτή η δήλωση θυμίζει εποχές αποικιοκρατίας — μόνο που τώρα απευθύνεται σε μια χώρα του G7.

Η εν λόγω απειλή αποκαλύπτει την σκληρή πραγματικότητα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας: οι κυβερνήσεις καλούνται να εξυπηρετήσουν τις απαιτήσεις πολυεθνικών επιχειρήσεων ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται υποβάθμιση του δημόσιου συστήματος υγείας τους. Το πρόγραμμα Voluntary Pricing, Access and Growth (VPAG) είναι στην ουσία μια περίπλοκη προσπάθεια εξισορρόπησης ανάμεσα στις κοινωνικές ανάγκες και την εταιρική επιθυμία για κέρδη — ωστόσο οι Αμερικανοί απαιτούν τώρα η ζυγαριά να γείρει προς την πλευρά της κερδοφορίας.

Το μέτρο γνωστό ως «clawback», που υποχρεώνει τις φαρμακευτικές εταιρείες να επιστρέφουν μέρος των υπερβολικών κερδών τους όταν το NHS υπερβαίνει τα όρια δαπανών, έχει γίνει το σημείο τριβής στη συζήτηση αυτή. Για τις εταιρείες είναι ένα «αντικίνητρο επένδυσης». Από τη σκοπιά της κοινωνίας όμως αποτελεί έναν ελάχιστο περιορισμό σε ένα σύστημα που αλλιώς θα είχε εκτραχυνθεί πλήρως.

Η ειρωνεία στην κατάσταση αυτή είναι πικρή: ενώ η κυβέρνηση Στάρμερ υπόσχεται στήριξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας, βρίσκεται αντιμέτωπη με ασφυκτικές πιέσεις από εκείνους που βλέπουν τον τομέα αυτό όχι ως δημόσιο αγαθό αλλά ως ανεξερεύνητη αγορά. Εάν τελικά ενδώσει στις πιέσεις αυτές, η Βρετανία δεν θα πληρώσει μόνο περισσότερα χρήματα για τα φάρμακα – θα χάσει και το δικαίωμα αυτονομίας στη χάραξη πολιτικής στον χώρο της υγείας.

Κατ’ επέκταση, τότε δεν θα τίθεται θέμα κόστους ενός φ薬ρου ούτε ποιος κατέχει τον έλεγχο: θα πρόκειται πλέον για ποιον κυβερνά τη χώρα: οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι ή οι μέτοχοι μεγάλων φαρμακευτικών κολοσσών;