Η Κρίση της Χεζμπολάχ και οι Νέες Προκλήσεις

Η Χεζμπολάχ βρίσκεται αντιμέτωπη με την πιο σοβαρή κρίση στην ιστορία της,καθώς οι πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε συνδυασμό με τις πρωτοβουλίες της νέας κυβέρνησης του Λιβάνου εντείνουν την εποπτεία στις παράλληλες οικονομικές δραστηριότητές της,που εδώ και πολλές δεκαετίες εξασφαλίζουν την οικονομική και πολιτική επιρροή της.

Αυτή η οργάνωση, υποστηριζόμενη από το Ιράν και διατηρώντας ισχυρή στρατιωτική και πολιτική παρουσία στο Λίβανο, έχει περάσει σε αμυντική στάση μετά τον πιο έντονο ισραηλινό βομβαρδισμό από το 2006 καθώς επίσης και τη δολοφονία του ηγέτη της Χασάν Νασράλα στα τέλη του 2024. Οι οικονομικές δομές που έχει αναπτύξει έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, ενώ οι προσπάθειες του Ναουάφ Σαλάμ να επαναφέρει τον κρατικό έλεγχο σε κρίσιμες υποδομές αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς.

Δίκτυο Δισεκατομμυρίων με Επίκεντρο τα Μετρητά

Για πολλές δεκαετίες, η Χεζμπολάχ έχει δημιουργήσει ένα παράλληλο οικονομικό σύστημα που χρηματοδοτείται κυρίως από το Ιράν αλλά ενισχύεται επίσης μέσω διεθνών παράνομων δραστηριοτήτων όπως είναι η διακίνηση ναρκωτικών, το λαθρεμπόριο και το ξέπλυμα χρημάτων σε χώρες όπως η Αργεντινή και η Βουλγαρία. Επιπλέον, συμμετέχει νόμιμα στους τομείς των κατασκευών και των τραπεζικών υπηρεσιών λειτουργώντας κυρίως με μετρητά.

Η κατάρρευση της λιβανικής οικονομίας το 2019 μαζί με την «παγωμένη» κατάσταση των τραπεζικών καταθέσεων επέτρεψαν στη Χεζμπολάχ να διατηρήσει πρόσβαση σε ρευστότητα μέσω δικτύων μαύρης αγοράς. Ο ειδικός joseph Daher σημειώνει: «Το 60% της λιβανικής οικονομίας λειτουργεί με μετρητά, κυκλοφορία που δεν μπορεί να παρακολουθηθεί από τις αρχές». Αυτή η κατάσταση έχει επιτρέψει στη Χεζμπολάχ να συνεχίζει τη λειτουργία της πληρώνοντας τους υποστηρικτές της ενώ εδραιώνει την επιρροή στους σιίτες πληθυσμούς.

Ωστόσο,οι νέοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι προσπαθούν να αλλάξουν αυτή τη δυναμική. Η Κεντρική Τράπεζα του Λιβάνου (Banque du Liban) εξέδωσε μια οδηγία απαγορεύοντας στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα οποιαδήποτε συνεργασία με τον Al-Qard al-Hasan – έναν οργανισμό δανεισμού συνδεδεμένο με τη Χεζμπολάχ – ο οποίος μέχρι τώρα λειτουργούσε ως μηχανισμός δανεισμού εγγυημένος από πολύτιμα μέταλλα. Αυτή η κίνηση θεωρείται «ευφυής» από Αμερικανούς αναλυτές καθώς αποδυναμώνει έναν βασικό μηχανισμό συγκέντρωσης κεφαλαίων για την οργάνωση.

Eπιπλέον, ο έλεγχος στο αεροδρόμιο Βηρυτού πέρασε υπό κρατικό έλεγχο μετά την απομάκρυνση προσωπικού που είχε σχέσεις με τη Χεζμπολάχ κι αυξάνοντας τους ελέγχους κατέσχεσαν εκατομμύρια δολάρια.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό την κυβέρνηση Τραμπ ασκούν πιέσεις στο Λίβανο για διάλυση των οικονομικών μηχανισμών που σχετίζονται άμεσα ή έμεσα με τη Χεζμπολάχ εστιάζοντας στην αποκοπή τους από εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης καθώς επίσης στην αναχαίτιση μεταφορών μέσω Συρίας λόγω απώλειας στρατηγικών διαδρομών μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.

An American analyst argues that this is a critical juncture to considerably weaken Hezbollah’s influence. The combination of economic pressure and the Lebanese government’s efforts for institutional legitimacy creates a “unique window of opportunity,” according to Matthew Levitt from the U.S. Treasury Department in the past.

Tuttavia questo “finestra” rimane fragile; la Hezbollah ha ancora un pubblico fedele tra i sciiti libanesi ai quali offre servizi sociali e guida ideologica.
«Chiedere alla Hezbollah di disarmarsi solo perché lo si chiede non porterà risultati», afferma Levitt.
«Dobbiamo rafforzare lo stato libanese affinché possa farlo con le proprie forze e sostenerlo quando ci proverà». La sfida è duplice: indebolire la Hezbollah senza compromettere la coesione sociale del Libano e raggiungere un accordo geopolitico che limiti l’azione dell’Iran nella regione.
«L’intenzione da sola non basta», avverte l’analista libanese Ronnie Chatah.
«La finestra di opportunità è ora; non domani».