Κίνα και Ιράν: Στρατηγικές Σχέσεις και Γεωπολιτικές Επιπτώσεις

Η πρόσφατη ανακοίνωση της Εθνοσυνέλευσης του Ιράν σχετικά με την πιθανότητα κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ έχει προκαλέσει ανησυχία σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο η Κίνα φαίνεται να μην συμμερίζεται αυτή την ανησυχία. Για το Πεκίνο, οι ενδεχόμενες αναταραχές στην αγορά ενέργειας μπορεί να θεωρηθούν περισσότερο ευκαιρία παρά απειλή.

Αρχικά, η Κίνα είχε εκφράσει τη διαφωνία της για τις επιθέσεις των ΗΠΑ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, αλλά η στάση της παραμένει προσεκτική. Το Πεκίνο προσπαθεί να διατηρήσει μια ισορροπία ανάμεσα στην υποστήριξή του προς την Τεχεράνη και τα δικά του οικονομικά συμφέροντα.

Από το 2021, οι σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ιράν έχουν εδραιωθεί μέσω μιας στρατηγικής συμφωνίας διάρκειας 25 ετών που περιλαμβάνει συνεργασία στους τομείς της άμυνας και της ενέργειας. Ωστόσο, ο τόνος που χρησιμοποιεί το Πεκίνο γίνεται ολοένα πιο συγκρατημένος.Αποφεύγει να καταδικάσει ανοιχτά τις ενέργειες του Ισραήλ ενώ τονίζει τη σημασία της σταθερότητας στην περιοχή,προβάλλοντας τον εαυτό της ως πιθανό μεσολαβητή – όπως είχε πράξει επιτυχώς νωρίτερα φέτος μεταξύ των αρχών του Ιράν και των Σαουδαραβικών αρχών.

Στρατηγικά μιλώντας, ίσως η Κίνα να μην βλέπει αρνητικά ένα προσωρινό κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ – από όπου διέρχεται περίπου το 20% των παγκόσμιων πετρελαϊκών μεταφορών. Περίπου οι μισές εισαγωγές πετρελαίου της χώρας περνούν από εκεί συχνά μέσω παράκαμψης δυτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με τιμές σε γουάν. Παρόλα αυτά, διαθέτει εναλλακτικούς προμηθευτές όπως τη Ρωσία ή τη Σαουδική Αραβία κι είναι σε θέση να αντέξει μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών συγκριτικά με τις χώρες Δύσης.

Ειδικοί όπως ο Robin Brooks από το Brookings institute και ο Andrew Bishop από την Signum Global υποστηρίζουν ότι μια αύξηση στις τιμές πετρελαίου θα μπορούσε να έχει πιο σοβαρές συνέπειες για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη παρά για την ίδια την Κίνα—ένα σενάριο που δεν θα ήταν ανεπιθύμητο για το Πεκίνο δεδομένων των συνεχιζόμενων εμπορικών τριβών με την Ουάσιγκτον.

Tην Κυριακή ο πρέσβης της Κίνας στον ΟΗΕ εξέφρασε επικρίσεις κατά των ΗΠΑ και του Ισραήλ· ωστόσο η στάση της χώρας παραμένει ισορροπημένη. Παρόλο που δηλώνει στήριξη στην κυριαρχία του Ιράν, αποφεύγει περαιτέρω εμπλοκή αναλογιζόμενη τις συνέπειες για τις σχέσεις με το Ισραήλ καθώς επίσης και για τη Δύση γενικότερα.

Σε αυτό το γεωπολιτικό πλαίσιο, φαίνεται ότι η Κίνα υιοθετεί μια στρατηγική «σιωπηλού ωφελημένου»: δεν παρέχει ενεργά υποστήριξη στο Ιράν αλλά ούτε απομακρύνεται· δεν καταδικάζει ανοιχτά το Ισραήλ αλλά τονίζει τη σημασία για αποκλιμάκωση στην περιοχή. Όπως σημειώνει ο Shehzad Qazi από την China Beige Book, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ προσπαθεί να έχει «και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο».