Σοβαρές Προκλήσεις στην Αναζήτηση Κατοικίας για τους Έλληνες

Οι Έλληνες αντιμετωπίζουν τρομακτικές προκλήσεις κατά την αναζήτηση κατοικίας, είτε για ενοικίαση είτε για αγορά, με το πρόβλημα να επιδεινώνεται τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης των τιμών των ακινήτων.

Μια πρόσφατη μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών αποκαλύπτει ότι οι δυσκολίες που συναντούν τα ελληνικά νοικοκυριά οφείλονται στη γρηγορότερη αύξηση των τιμών κατοικιών και ενοικίων σε σχέση με την ανάπτυξη των εισοδημάτων.

Η Άρτεμις Στρατοπούλου,συντάκτρια της έκθεσης,σημειώνει ότι από το 2018 οι τιμές των ακινήτων αυξάνονται πιο γρήγορα από το διαθέσιμο εισόδημα. Η διαφορά αυτή έχει διευρυνθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια του 2022 και του 2023.

Ειδικότερα, το 2023 η αύξηση στις τιμές κατοικιών ξεπέρασε τον αντίστοιχο δείκτη αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες (13,9% έναντι 9%). Επιπλέον, ο λόγος τιμής προς εισόδημα έφτασε στο 104,8 το 2024, υπερβαίνοντας τον μακροχρόνιο μέσο όρο του 100. Αυτή η εξέλιξη υποδεικνύει ότι η αγορά κατοικίας γίνεται ολοένα πιο δύσκολη για τα νοικοκυριά.

Όσον αφορά τον «Δείκτη Στεγαστικής Προσιτότητας», η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από το όριο του 100 (με μέσο δείκτη στα 60), σε σύγκριση με χώρες όπως η Ιταλία (113), Πορτογαλία (109) και Ισπανία (140). Αυτό σημαίνει ότι πολλά ελληνικά νοικοκυριά δεν έχουν επαρκές εισόδημα ώστε να πληρούν τις προϋποθέσεις για ενυπόθηκο δάνειο σχετικά με μια μέσης αξίας κατοικία. Η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω λόγω της απότομης ανόδου στα ενοίκια που καταγράφουν μέσες ετήσιες αυξήσεις της τάξης του 4,8% το 2023 και περίπου στο 5,1% το επόμενο έτος.

Ως απάντηση στις προαναφερθείσες δυσκολίες, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την επιστροφή ενός μηνιαίου ποσού στους ενοίκους αρχής γενομένης από τον Νοέμβριο του 2025.

Η Κατάσταση της Αγοράς Ακινήτων

Aπό την άλλη πλευρά οι εγχώριες επενδύσεις στον κλάδο των οικιστικών ακινήτων έχουν αρχίσει να ανακάμπτουν μετά τη διάρκεια κρίσης που βίωσε η χώρα. Από το έτος έναρξης αυτής της ανάκαμψης μέχρι σήμερα παρατηρείται μια θετική τάση στις επενδύσεις που κορυφώθηκε τα χρόνια του ’22 και ’23. Ωστόσο φέτος σημειώθηκε πτώση φτάνοντας μόλις στο ποσοστό του -0.4% επί συνολικών επενδύσεων.

Eνώ υπάρχει ανάκαμψη στον κλάδο αυτόν στην Ελλάδα οι σχετικές επενδύσεις παραμένουν πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που ανέρχεται στο ποσοστό ύψους -5.8% επί ΑΕΠ για φέτος καθώς επίσης άλλων ευρωπαϊκών χωρών . Παράλληλα ,η ζήτησή δανείων αγοράς σπιτιού παρουσίασε αντιστροφή τάσεων μετά απο μία ανοδική περίοδο ,πιθανόν λόγω υψηλών επιτοκίων ,πληθωριστικών πιέσεων αλλά κυρίως λόγω υψηλών αξιών ακινήτων ειδικά κατά τη διάρκεια ’22-’23 .

Pαρ’ όλα αυτά , σύμφωνα με στοιχεία τράπεζας Ελλάδας καταγράφηκε μία μικρή άνοδο στη ζήτησή στεγαστικών δανείων κατά τρίμηνο ’23 πιθανώς ως αποτέλεσμα εφαρμογής προγράμματος «Σπίτι μου» που ξεκίνησε τον Απρίλιο.’

Συμπεράσματα

Mε βάση τις πληροφορίες αυτές φαίνεται πως παρά τις θετικές εξελίξεις στον κλάδο ακινήτων υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την προσβασιμότητα τους καθώς οι συνεχείς αυξήσεις στις τιμές συνδυαζόμενες με περιορισμένα χρηματοδοτικά εργαλεία δημιουργούν ένα ολοένα μεγαλύτερο πρόβλημα προσβασιμότητας στα ελληνικά νοικοκυριά .

Eπιπλέον ,οι συνέπειες απο πρόγραμμα «Χρυσής Βίζας» είναι εμφανείς στην άνοδο συγκεκριμένων περιοχών κάτι που καθιστά απαραίτητες στρατηγικές παρεμβάσεις ώστε να υπάρξει ισορροπία μεταξύ προσφοράς-ζητήσεων αλλά κυρίως βιώσιμων λύσεων όσον αφορά τις αγορές σπιτιών .