Μάνος Χατζιδάκις: Η Πολυδιάστατη Κληρονομιά του

Ο Μάνος Χατζιδάκις είναι γνωστός όχι μόνο για το μουσικό του έργο αλλά και για τα συγγράμματά του, τα οποία αποπνέουν μια ποιητική αύρα και περιλαμβάνουν κριτική σκέψη. Τα γραπτά του αντανακλούν την αέναη ανησυχία του σχετικά με την τέχνη, τη κοινωνία και τις πολιτικές συνθήκες της εποχής, επισημαίνοντας την εμπορευματοποίηση των πολιτιστικών αξιών. Σήμερα, καθώς τιμούμε εκατό χρόνια από τη γέννησή του (1925), υπάρχει η ευκαιρία να επαναξιολογήσουμε ή να ανακαλύψουμε τον ραδιοφωνικό λόγο που διάβασε στο μοναδικό Τρίτο Πρόγραμμα μεταξύ Μαΐου 1978 και Απριλίου 1980.Αυτό το υλικό δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε μορφή βιβλίου με τίτλο «Τα σχόλια του Τρίτου», το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της γραφής αυτού του βιβλίου είναι η προφορική διάσταση των σχολίων που εκφράζει ο Χατζιδάκις. Παρόλο που οι παρατηρήσεις τους είχαν αποτυπωθεί σε χειρόγραφα που διορθώνονταν τελευταία στιγμή, ο λόγος αυτός διατηρεί τη ζωντάνια και την άμεση σύνδεση μιας φιλικής συνομιλίας. Oι παρατηρήσεις αυτές καλύπτουν κρίσιμα θέματα γύρω από τον πολιτισμό κατά τα πρώτα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση μέσα από μια ανοιχτή και δημοκρατική προοπτική.

Ο Χατζιδάκις απεχθανόταν τις κομματικές αντιπαραθέσεις και είχε πάντα μια υποψία απέναντι στις κρατικές προθέσεις. Αντιστεκόταν σθεναρά στις δημόσιες υποσχέσεις χωρίς ουσία και ήταν έτοιμος να καταγγείλει οποιαδήποτε γραφειοκρατία ή κατεστημένο θεσμό – ακόμη κι αν διευθύνωντας το Τρίτο Πρόγραμμα έβρισκε τον εαυτό του υπό πίεση από πολλές κατευθύνσεις.

Αρχίζοντας από τον κόσμο της μουσικής,ο ίδιος δήλωνε ότι η ιστορία της ελληνικής μουσικής ήταν αξιολύπητη – είτε πρόκειται για εμβατήρια είτε για δημόσιες συναυλίες. Κατηγόρησε τις σοβαρές διοργανώσεις ότι αγνοούσαν τόσο την κλασική όσο και τη λαϊκή δημιουργία βαθιά ενσωματωμένη στην ελληνική κουλτούρα.

Η στάση του απέναντι στην παράδοση ήταν διστακτική καθώς θεωρούσε ότι οι περισσότερες φορές κρύβονται πίσω από σοβαρές δηλώσεις άγνοια κι οπισθοδρόμηση αντί να οδηγούν σε γόνιμο διάλογο σχετικά με ξεχασμένες αξίες που χρειάζονταν αναγέννηση.

Ένα άλλο σημαντικό έργο είναι «Ο καθρέφτης και το μαχαίρι», που κυκλοφόρησε το 1988 επίσης μέσω των εκδόσεων Ίκαρος. Σε αυτό περιλαμβάνει συζητήσεις με προσωπικότητες όπως ο Λεωνίδας Κύρκος καθώς επίσης συνεντεύξεις άλλων προσώπων όπως ο Μωρίς Μπεζάρ.
Τα υπόλοιπα περιλαμβάνουν δοκίμια σχετικά με κορυφαίες προσωπικότητες της τέχνης όπως οι Φεντερίκο Φελίνι,Νίνο Ρότα κ.α., αλλά ακόμα άρθρα σχετικής θεματολογίας γύρω από τη Δημοκρατία.»