Η Στρατηγική Σημασία των Στενών του Ορμούζ

Η στρατηγική αξία των Στενών του Ορμούζ επανέρχεται στο προσκήνιο, καθώς οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια των θαλάσσιων εμπορικών διαδρομών. Η διέλευση από αυτό το πέρασμα, που αποτελεί μία από τις πιο κρίσιμες πύλες για τη μεταφορά πετρελαίου και εμπορευμάτων παγκοσμίως, συνοδεύεται ήδη από αυξημένα κόστη στα πλοία λόγω πρόσθετων ασφαλίστρων πολεμικού κινδύνου.

Σύμφωνα με πληροφορίες από ναυλομεσιτικές πηγές, τα εν λόγω ασφάλιστρα κυμαίνονται μεταξύ 0,05% έως 0,07% της αξίας του πλοίου για παραμονή επτά ημερών στην περιοχή. Αυτό το κόστος επιβαρύνει σημαντικά τους ναυλωτές.

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, οι τιμές ασφάλισης για τα πλοία που διαπλέουν αυτή τη στρατηγική θαλάσσια δίοδο έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 60% από την αρχή της κρίσης. Για παράδειγμα,το κόστος ασφάλισης ενός VLCC αξίας 100 εκατομμυρίων δολαρίων έχει ανέβει από 125.000 σε 200.000 δολάρια.

Ο κίνδυνος στην περιοχή έχει επίσης οδηγήσει σε υπερδιπλασιασμό της τιμής ναύλωσης μεγάλων πετρελαιοφόρων μέσω του στενού του Ορμούζ σύμφωνα με στοιχεία της Clarksons Research που επικαλούνται οι Financial Times. Η ημερήσια τιμή ναύλωσης ενός πολύ μεγάλου δεξαμενόπλοιου αργού πετρελαίου που μπορεί να μεταφέρει έως και 2 εκατομμύρια βαρέλια έχει εκτιναχθεί από 19.998 δολάρια δύο ημέρες πριν την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν σε 47.609 δολάρια την Τετάρτη.

Αυτή η ξαφνική αύξηση κόστους ξεπερνά κατά πολύ την αύξηση μόλις 12% στον ευρύ δείκτη Baltic Dirty Tanker κατά την ίδια περίοδο, ο οποίος παρακολουθεί τις τιμές των δεξαμενόπλοιων αργού παγκοσμίως.

Εάν το στενό καταστεί απροσπέλαστο σύμφωνα με τη διεθνή συμβουλευτική εταιρεία Drewry έχουν προταθεί εναλλακτικές διαδρομές μέσω λιμένων όπως αυτοί στο Ομάν (Duqm και Sohar) ή Khorfakkan στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ωστόσο αυτές οι επιλογές απαιτούν συνδυασμένες μεταφορές μέσω οδικών και σιδηροδρομικών μέσων αυξάνοντας τον χρόνο και το κόστος μεταφοράς φορτίων σημαντικά.

Μια άλλη πιθανότητα είναι η διέλευση μέσω Κόλπου Άκαμπα χρησιμοποιώντας χερσαίες οδούς αλλά περιορισμοί στις υποδομές καθώς και η περιφερειακή αστάθεια καθιστούν δύσκολη αυτή τη λύση.

Όπως σημειώνει η drewry αυτές οι εναλλακτικές διαδρομές είναι τεχνικά εφικτές αλλά φέρουν σοβαρούς επιχειρησιακούς και οικονομικούς κινδύνους όπως αύξηση λειτουργικού κόστους καθυστερήσεις στις παραδόσεις καθώς επίσης ανάγκες σύνθετου συντονισμού στη εφοδιαστική αλυσίδα απειλώντας έτσι την αποδοτικότητα των ναυτιλιακών επιχειρήσεων.

Aπαραίτητη η Διατήρηση Ροής μέσω Ορμούζ

Η Drewry τονίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας η διατήρηση πρόσβασης στα Στενά του Ορμούζ όχι μόνο για τις ενεργειακές αγορές αλλά επίσης για τη διάθεση κρίσιμων αγαθών στη Μέση Ανατολή όπως σιτηρά χημικά μηχανήματα κι έπιπλα δεδομένου ότι πολλές χώρες στον Κόλπο εξαρτώνται πλήρως από εισαγωγές προϊόντων.

Σύγκρουση Πετρελαιοφόρων Εγείρει Ερωτήματα

Pεραιτέρω ανησυχία προκαλεί ένα περιστατικό που συνέβη τη Δευτέρα όταν συγκρούστηκαν δύο πετρελαιοφόρα κοντά στα Στενά του Ορμούζ χωρίς ακόμα σαφή αιτία ενώ ασφαλιστικοί κύκλοι αναφέρουν ότι ένα εκ των δύο είχε εκπέμψει άτυπα σήματα πιθανώς λόγω ηλεκτρονικού πολέμου ή παρεμβολών.
Η γεωπολιτική ένταση στην περιοχή μαζί με τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης ανάμεσα σε Τεχεράνη-Τελ Αβίβ καθιστούν τα Στενά μια ζώνη αστάθειας με σοβαρό αντίκτυπο στη διεθνή ναυτιλία καθώς επίσης στις τιμές πετρελαίου.

Aντιπαράθεση στον IMO σχετικά με το Στενό του Οрμούζ

Tην ίδια στιγμή Ιράν κι Ισραήλ βρίσκονται σε νέα φάση γεωπολιτικής αντιπαράθεσης όπου αυτή φορά στο επίκεντρο βρίσκεται η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας Διεθνούς Ναυτιλιακού Oργανισμού (IMO) στο Λονδίνο αντάλλαξαν κατηγορίες κλιμακώνοντας έτσι τη δημόσια τους αντιπαράθεση μέσα σε ένα περιβάλλον συνεχούς αναστάτωσης στη Μέση Ανατολή.

H εκπρόσωπος πλευρά κατηγόρησε μάλιστα το Ισραήλ πως προχωρεί σε «παράνομες επιθέσεις» κατά πυρηνικών κι ενεργειακών εγκαταστάσεων όπως αυτές στο Νατάνζ ή Ασαλουίε κοντά στις ακτές Περσοκόλου.
Το Ιρανικό κράτος υποστηρίζει πως τέτοιες ενέργειες θέτουν σοβαρό κίνδυνο στην παγκόσμια θαλάσσα ασφαλείας καθώς επίσης στην ενεργειακή τροφοδοσία.
Προειδοποιώντας πως «οι ενέργειες στη θάλασσα δεν μπορούν παρά μόνο ν’ αυξάνονται» αν δεν υπάρξει διεθνής παρέμβαση επανέφεραν τις απειλές αποκλεισμό στo στενό αυτό — έναν εκ των πιο στρατηγικών δρόμων στον κόσμο όσον αφορά τροφοδοσίες πετρελαίου.

Ο πρώην υπουργός οικονομίας Ehsan khandouzi δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «θα πρέπει κάθε διέλευση δεξαμενόπλοιου ν’ επιτρέπεται μόνο μετά απο έγκριψη απο πλευρας Iran».

Ταυτόχρονα υπηρεσίες εμπορίου συμβουλεύουν τα εμπορεύματα ν’ αποφεύγουν ύδατα υπό τον έλεγχο Iran δημιουργώντας σύγχυση γύρω απο βασικούς θαλάσσιος δρόμος.

H ισραηλίτικης πλευρας ανταπάντησε κατηγορώντας Iran πως ευθέως απείλησαν διεθνείς θαλάσσιος δρόμοι παρέχοντας υποστήριξη στους Χούθι Υεμένης θυμίζοντας προηγούμενες επιθέσεις εις βάρος εμπορευμάτων τόσο στην Ερυθρού Θάλλασσα όσο κι Διώρυγα σουέζη.
«Το Iran έχει κάνει Ερυθρού Θάλλασσα εμπόλεμη ζώνης», δήλωσαν εκπρόσωποι israel προς IMO κατηγορώντας Tehran ως προσπάθεια ομηρίας διεθνούς θαλάσσιος κυκλοφορίας.
O Διεθνής Ναυτιλιακός οργανισμός δήλωσε ωστόσο ότι όλες καταγγελίες λογίζονται υπόψη ενώ επαναλαμβάνει δέ commitment to neutrality and safety of maritime routes.