Παγκόσμιες Στρατηγικές Επιχειρήσεων στην Ψηφιακή Εποχή

Στον Δεκέμβριο του 2023, ένα άρθρο με τίτλο «Παγκόσμιες Στρατηγικές Επιχειρήσεων στην Ψηφιακή Εποχή» δημοσιεύθηκε σε επιστημονικό περιοδικό από τον καθηγητή Διομήδη Σπινέλλη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το κείμενο περιλάμβανε πολλές βιβλιογραφικές αναφορές και πληρούσε τα τυπικά κριτήρια για μια έγκυρη δημοσίευση. Ωστόσο, υπήρχε μία σημαντική λεπτομέρεια: ο κ. Σπινέλλης δεν ήταν ο πραγματικός συγγραφέας.

Όταν το άρθρο αυτό έγινε γνωστό στον καθηγητή του Τμήματος Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του ΟΠΑ, ξεκίνησε μια εκτενή έρευνα που αποκάλυψε στα τέλη Μαΐου 2025 τη συστηματική χρήση της παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης (GenAI) για τη δημιουργία και δημοσίευση παραπλανητικών επιστημονικών άρθρων στο συγκεκριμένο περιοδικό. Από τα 53 άρθρα που εξετάστηκαν, τα 48 φάνηκε να έχουν παραχθεί από Τεχνητή Νοημοσύνη (με ποσοστά ανίχνευσης από 88% έως 100% μέσω του εργαλείου Turnitin). Πολλά από αυτά είχαν αποδοθεί ψευδώς σε ερευνητές διακεκριμένων πανεπιστημίων όπως το Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια και το πανεπιστήμιο της Σανγκάης. Σε δύο περιπτώσεις μάλιστα, οι αναφερόμενοι ως συγγραφείς δεν ζούσαν κατά την ημερομηνία δημοσίευσης των έργων τους.

Αν και το θέμα αυτό δεν είναι νέο, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου. Όπως δήλωσε ο κ. Σπινέλλης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυξάνεται ο αριθμός των δημοσιεύσεων που έχουν παραχθεί μέσω παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης».

Η Ποσότητα έναντι της Ποιότητας

Ο κ. Σπινέλλης εξήγησε ότι υπάρχουν ακαδημαϊκά περιοδικά που χαρακτηρίζονται ως «αρπακτικά» («predatory journals»),όπου κάποιοι συγγραφείς πληρώνουν για να δημοσιεύσουν άρθρα προκειμένου να ενισχύσουν το βιογραφικό τους χωρίς απαραίτητα να έχουν κάνει σοβαρή επιστημονική εργασία. Συχνά σε αυτά τα άρθρα εμφανίζονται γνωστοί επιστήμονες από αξιόπιστα ιδρύματα ώστε να προσδώσουν κύρος στο περιοδικό ενώ οι πραγματικές τους συνεισφορές είναι ψευδεπίγραφα.

«Αυτό συνιστά εξαπάτηση προς τους οργανισμούς αξιολόγησης ερευνητών», σημείωσε ο καθηγητής, προσθέτοντας ότι η ποσότητα των δημοσιεύσεων μετράται χωρίς αξιολόγηση της ουσίας ή διαδικασίας πίσω από αυτές τις εργασίες.

Aυτό έχει συνέπειες στη λανθασμένη αξιολόγηση τόσο των ερευνητών όσο και των πανεπιστημίων στα οποία ανήκουν.

Kίνδυνοι για την Επιστημονική Έρευνα

Eπιπλέον, αυτή η πρακτική εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους καθώς μπορεί να διαβρώσει το οικοσύστημα της επιστημονικής έρευνας εισάγοντας κακής ποιότητας αρθρογραφία από αναξιόπιστα περιοδικά.
«Καθώς “κατακλύζεται” το διαδίκτυο με τέτοιου είδους περιεχόμενο, υπάρχει πιθανότητα οι χρήστες – φοιτητές ή ακαδημαϊκοί – να μην μπορούν εύκολα να διαχωρίσουν τις αξιόπιστες πηγές», ανέφερε ο κ. Σπινέλλης.
Ένα μάλιστα από τα υπό εξέταση άρθρα είχε παραπεμφθεί σε άλλο έγκριτο περιοδικό.

Η Ηθική Χρήση της ΤΝ

Aυτό οδηγεί στη σταδιακή υποβάθμιση της γνώσης που κυκλοφορεί: «Ο όρος “modern collapse” χρησιμοποιείται για αυτή τη διαδικασία», τόνισε ο καθηγητής.
«Όπως όταν αναμειγνύουμε χρώματα πλαστελίνης και καταλήγουμε σε ένα καφέ μίγμα έτσι συμβαίνει όταν η ΤΝ τροφοδοτείται μόνο με δικά της δημιουργήματα».

Nέα Μέτρα Προστασίας

Tα ζητήματα σχετικά με την ηθική χρήση της τεχνολογίας αυτής αρχίζουν σιγά-σιγά να αντιμετωπίνονται πιο σοβαρά.
Τον Δεκέμβριο του 2023 οι New York Times προχώρησαν σε νομικές ενέργειες κατά εταιρειών όπως η OpenAI (που διαθέτει το ChatGPT) και Microsoft (που έχει τον Copilot),ισχυριζόμενες ότι χρησιμοποίησαν υλικό χωρίς άδειες.
Σήμερα υπάρχουν συμφωνίες μεταξύ OpenAI και ΜΜΕ όπως Wall Street Journal καθώς επίσης Google συνεργάζεται με associated Press.

Pνευματικά δικαιώματα & Δημιουργική Ιδιοκτησία

Mάλιστα πρόσφατα η κυβέρνηση Δανίας ανακοίνωσε τροποποιήσεις στον νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων ώστε οι πολίτες να προστατεύονται απέναντι στη δημιουργία deepfake εικόνων μέσω τεχνικών τεχνολογιών AI.
Οργανισμός COPE – Committee on Publication Ethics:
Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός επικεντρώνεται στις βέλτιστες πρακτικές δεοντολογίας στις επιστημονικές εκδόσεις βοηθώντας συντάκτες κι εκ publishers στην κατεύθυνση αυτή.»

“Διαρκής Αγώνας”

“Θα συνεχίσουμε βλέποντας προσπάθειες προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας”, είπε χαρακτηριστικά ο κος Σπινέλλης.”Θα είναι μία συνεχής μάχη”.

TN στην Εκπαίδευση

Aναγνωρίζοντας τους κινδύνος ωστόσο πιστεύει πως η παραγωγή TN είναι πολύ χρήσιμη.”Οι φοιτητές θα πρέπει όμως ν’ αποφεύγουν λύσεις ασκήσεων μέσω TN γιατί έτσι χάνουν βασικές γνώσεις”.