Η Σημασία της Διαφάνειας στο Δημόσιο Χρέος των Αναπτυσσόμενων Χωρών

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για πλήρη διαφάνεια σχετικά με το δημόσιο χρέος στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η έλλειψη σαφήνειας γύρω από τα δανειακά συμβόλαια μπορεί να προκαλέσει σοβαρές κρίσεις ρευστότητας, αύξηση του κόστους δανεισμού και απώλεια εμπιστοσύνης.

«Όταν το χρέος παραμένει κρυφό, η χρηματοδότηση περιορίζεται και οι όροι γίνονται πιο αυστηροί», δηλώνει ο Axel van Trotsenburg, ανώτερος διευθυντής της Τράπεζας. «Η απόλυτη διαφάνεια είναι απαραίτητη για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος».

Στην έκθεση προτείνονται θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα υποχρεώνουν τις κυβερνήσεις να γνωστοποιούν εγκαίρως όλες τις νέες δανειακές συμφωνίες. Επιπλέον, καλούνται οι πιστωτές να δημοσιεύσουν τους όρους των δανείων τους καθώς και πληροφορίες σχετικά με εγγυήσεις και αναδιαρθρώσεις.

Προτεινόμενα Μέτρα από την Παγκόσμια Τράπεζα

• Καθολικοί έλεγχοι και δημοσίευση όρων αναδιάρθρωσης
• Aναλυτικά στοιχεία για κάθε ξεχωριστό δάνειο
• Eργαλεία εντοπισμού παρατυπιών στις επίσημες εκθέσεις
• Dιασταύρωση στοιχείων μεταξύ χωρών, κεντρικών τραπεζών και πολυμερών οργανισμών

Αδιαφάνεια: Ένα Συστημικό Ζήτημα

Aν και το ποσοστό των χωρών χαμηλού εισοδήματος που δημοσιεύουν βασικά στοιχεία του δημόσιου χρέους έχει αυξηθεί από κάτω του 60% το 2020 σε πάνω από 75% σήμερα, μόλις το 25% εξ αυτών παρέχει επαρκείς πληροφορίες ανά δάνειο — δηλαδή τα πιο κρίσιμα δεδομένα.

Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω λόγω της αυξανόμενης χρήσης εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης όπως swaps κεντρικών τραπεζών ή ιδιωτικές συμφωνίες εκτός προϋπολογισμού. Αυτές οι πρακτικές καθιστούν σχεδόν αόρατο το χρέος για διεθνείς οργανισμούς και επενδυτές.

Παραδείγματα Αδιαφανών Συμφωνιών στην Αφρική

• Σενεγάλη: Διαπραγματεύεται με το ΔΝΤ μετά από λανθασμένη δήλωση προηγούμενων χρεών χρησιμοποιώντας ιδιωτικές θέσεις χρέους.
• Καμερούν & Γκαμπόν: Κατέφυγαν σε «εκτός οθόνης» συμφωνίες (off-screen deals).
• Aγκόλα: Υποχρεώθηκε να καταβάλει επιπλέον εγγύηση ύψους 200 εκατ. δολαρίων λόγω πτώσης τιμών στα ομόλογά της.
• Nιγηρία: Η κεντρική τράπεζα αποκάλυψε ότι μεγάλα ποσά αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος ήταν δεσμευμένα σε περίπλοκες συμφωνίες που είχε συνάψει η προηγούμενη διοίκηση.

The World Bank emphasizes that only through expanding loan coverage and providing deeper facts per loan can the international community truly understand the actual exposure of countries to public debt and prevent future crises.